FMF(Ailəvi Aralıq dənizi qızdırması) xəstəliyi

Ailəvi Aralıq dənizi qızdırması (FMF) qarın ağrısı və qızdırma tutmaları ilə özünü göstərən autosomal resessiv ötürülən irsi xəstəlikdir.Xüsusilə Aralıq dənizinə sahili olan ölkələrdə tez-tez rast gəlinir.FMF  simptomları təkrarlanan tutmalar şəklində 3-4 gün davam edən,qızdırma,qarın ağrısı (peritonda iltihab nəticəsində)döş qəfəsində ağrı və sancma (plevrit-ağciyər qişasının iltihabı)oynaqlarda ağrı-şişkinlik (artrit-oynaq iltihabı)  –Adətən bu şikayətlər müalicə edilməsə belə 3-4 gün ərzində öz-özünə keçir.Təkrarlanan hücumlar zamanla bədənimizdə amiloid adlı zülalın yığılmasına səbəb olur. Amiloid ən çox böyrəklərdə toplana bilər və xroniki böyrək çatışmazlığına səbəb olur. Hemçinin damar divarlarında toplana və vaskulitə səbəb ola bilər.Diaqnoz ön planda müayinə nəticələrinə və laboratoriya testlərinə əsasən qoyulur. Həmçinin, atipik hallarda genetik analiz de faydalı ola bilər.Kolxisin müalicəsinin xəstələrin əhəmiyyətli bir hissəsində hücumların və amiloidozun inkişafının qarşısını aldığı aşkar edilmişdir.Kolxisin müalicəsi ömürlük olmalıdır.Xəstə hamilə olsa belə istifadə etmək tövsiyə olunur. Xəstəlik daha çox Aralıq dənizi sahillərində məskunlaşmış millətlərdə çox rast gəlinsə də, ölkəmizdə FMF xəstəliyi olan şəxslər vardır. Terapevt- Uzman dr. Gülxar Süleymanova

Eritrositlərin çökmə sürəti-EÇS nədir?

Sedimentasiya və ya Eritrositlərin çökmə sürəti (EÇS)    Qanın formalı elementlərinin 99%-ni və ümumi qan miqdarının təxminən 40-45%-ni təşkil edən qırmızı qan hüceyrələri və ya eritrositlər böyrəklərin ifraz etdiyi eritropoetin hormonunun sümük iliyini stimullaşdırması nəticəsində əmələ gəlir. Bədənin bütün toxuma və orqanlarını oksigenlə təmin edən bu hüceyrələrin çökmə sürətinin artması veya azalması müxtəlif xəstəliklərin əlaməti olabilməktədir.   Eritrositlərin çökmə sürəti nə zaman artır?Bədəndə iltihabın olması halında, qaraciyər və immun sistemi hüceyrələri tərəfindən bəzi protein strukturları istehsal olunur ve onlar qırmızı qan hüceyrələri yəni eritrositlər ilə birləşərək onların ağırlaşmasına səbəb olur. Xüsusilə iltihablı revmatik xəstəliklər, xroniki infeksiyalar, autoimmün xəstəliklər və bəzi xərçəng növlərində qırmızı qan hüceyrələrinin çəkisinin artması müşahidə olunur. Çəkisi artan eritrositlər isə məhlulda daha sürətlə dibə çökürlər. Orqanizmdə infeksiya və ya iltihabın olub-olmadığını aşkar etmək üçün həyata keçirilən sedimentasiya prosesi xəstədən laboratoriya şəraitində alınan qanla həyata keçirilir. Yarım saat, iki saat və 24 saat ərzində eritrositlərin nə qədər sürətlə çökməsi araşdırılır. Bədəndəki iltihabın miqdarından asılı olaraq, qırmızı qan hüceyrələrinin dibə çökmə sürəti dəyişir. Həmçinin eritrositlərin çökmə sürətinin azalması da bəzi xəstəliklərə işarə ola bilər. Oraqvari hüceyrə anemiyası, hemoglobinopatiyalar, anizositoz və diabet kimi qan sıxlığını artıran xəstəliklər və bəzi qan dövranı pozğunluqları çökmənin sürətinin azalmasına səbəb ola bilər.Sedimentasiya dəyəri və ya başqa sözlə çökmə sürətinin normal dəyərləri aşağıdakılardır:Yenidoğulmuşlarda: 0-2 mm/saatUşaqlarda: 0-10 mm/saat50 yaşdan kiçik qadınlar: 0-20 mm/saat50 yaşdan yuxarı qadınlar: 0-30 mm/saatHamilə qadınlarda: 4-57 mm/saat50 yaşdan kiçik kişilər: 0-15 mm/saat50 yaşdan yuxarı kişilər: 0-20 mm/saatEritrositlərin çökmə sürətinin dəyəri yaşa və cinsə görə fərqli hesablanır. Qadınların öz eritrositlərin çökmə sürətini(EÇS) hesablaması üçün yaşa 10 əlavə edilir və sonra ikiyə bölünür; Kişilər üçün isə yaşı ikiyə bölməklə birbaşa hesablanır.Sağlam həyat üçün mütəmadi olaraq sağlamlığınızı yoxlatmağı unutmayın. Uzman terapevt Gülxar Süleymanova

Uşaqlıqdan kənar hamiləlik

Uşaqlıqdan kənar hamiləlik sağlamlıq üçün nə dərəcədə təhlükəlidir?Uşaqlıqdan kənar hamiləlik Daxili qanaxma və hətta ölümlə nəticələnə bilən ciddi patologiyadır. Uşaqlıqdan kənar  hamiləlik yumurtalıqda,uşaqlıq boynunda,qarın daxilinfə,abdominal hissədə izlənə bilər.Uşaqlıqdan kənar hamiləliyin əlamətləri nələrdir.   Baş gicəllənmə və yarın ağrısı  Daxili qanaxma  Aybaşı gecikməsi Uşaqlıqdan kənar hamiləliyin erkən əlamətləri görünməyə bilər. Buna gğrə də mütəmadi olaraq həkimə müraciət etməyiniz tövsiyə olunur.Kimlər risk altındadır? Daha əvvəl uşaqlıqdan kənar hamiləlik keçirmişlər Uşaqlıq Daxili sipraldan istifadə edənlərCinsi orqanlarının quruluşu anormal olanlarÇanaq orqanlarında və yarın boşluğunda əməliyyat keçirənlərUşaqlıqdan kənar hamiləliyin müalicəsi dərman vasitəsi ilə və ya cərrahi müdaxilənin köməyi ilə aparılır. Uşaqlıqdan kənar hamiləliyin qarşısının alınması üçün infeksiyaların və patologiyaların müəyyən edilməsinə yönəlmiş müayinələrdən müntəzəm olaraq keçin. Uşaqlıqdan kənar hamiləliyi keçirmiş qadınlar reabilitasiya kursu keçməlidirlər.

Ayaqlarda şişliyin səbəbi.

Ayaqların şişməsinə nə səbəb olur?Ayaqda şişkinliyin meydana gəlməsi, ödem və ya iltihab kimi iki əsas mexanizm vasitəsilə baş verir. Bəzi xəstəliklər ödem əmələ gəlməsinə, yəni mayenin saxlanmasına səbəb olaraq şişkinliyə səbəb olarkən, digərləri isə iltihab səbəbi ilə şişlik yaradır. Bir və ya hər iki ayağın şişməsinə səbəb olan xəstəlikləri aşağıdakı kimi sıralamaq olar: Böyrək çatışmazlığıUzun müddətli yəni xroniki böyrək pozğunluqlarında böyrək funksiyalarında ciddi pisləşmə baş verir. Belə pozğunluq zamanı böyrəklər bədəndəki tullantıları və artıq suyu süzmək iqtidarında olmur və nəticədə bədəndə maye yığılması baş verir. Yığılan maye xüsusilə ayaqlarda şişməyə səbəb olur. Böyrək xəstəliklərində xəstədə ürəkbulanma, yorğunluq, nəfəs darlığı, həddindən artıq susuzluq kimi əlamətlər də yaranır. Həmçinin kəskin böyrək çatışmazlığı da ayaqlarda şişkinliyə səbəb ola bilər. Ürək çatışmazlığıÜrəyin funksiyasını tam yerinə yetirə bilmədiyi zaman bədəndə, xüsusən də ayaqlarda ödem əmələ gəlir. Ürək çatışmazlığı səbəbindən inkişaf edən digər simptomlar; nəfəs darlığı, yorğunluq, öskürək olaraq sıralana bilər.Dərin Venaların Trombozu (DVT)Dərin venaların trombozu ayaq damarlarında qanın laxtalanmasıdır. Tromboz adlanan bu laxta, olduğu yerdən qoparaq ağciyərlərə gedə bilər. Qan laxtasının ağciyərə getməsinə ağciyər emboliyası deyilir və bu həyat üçün təhlükəlidir. Dərin ven trombozu adətən bir ayağın sərt şişməsinə səbəb olur. Şişkinliyə əlavə olaraq, ayaqlarda həssaslıq, temperaturun artması, qırmızı və ya mavi rəng dəyişikliyi kimi simptomlara səbəb ola bilər. DVT əlamətləri göstərən insanlar vaxt itirmədən ən yaxın sağlamlıq mərkəzinə müraciət etməlidirlər.Varikoz və ya venoz çatışmazlıqNormalda ayaqların vena damarlarında qapaq kimi strukturlar yəni klapanlar olur. Bu klapanlar ayaqdan gələn qanın ürəyə doğru getməsini və bədənin aşağı hissələrinə geri axmamasını təmin edir. Lakin bu qapaqlarda disfunksiya yarandıqda qan qapağın arxasına qaçır və bu nahiyədə yığılmağa başlayır. Birləşən qan ayaqda varikoz damarlarının mavi-bənövşəyi görünüşünü yaradır. Varikoz damarları da ayaqlarda şişkinliyə səbəb olan xəstəliklər arasındadır.HamiləlikHamiləliyin son dövrlərində uşağın ölçüsünün artması ilə ayaqlardakı damarlara təzyiq artır. Bu, qan dövranının yavaşlamasına səbəb ola bilər, nəticədə ayaqda yumşaq şişkinlik yaranır. Uzman terapevt Gülxar Süleymanova

PAP- test -Uşaqlıq boynu xərçənginin skrininqi

Uşaqlıq boynu xərçəngi ölümlə nəticələnə bilən ciddi xəstəlikdir. PAP Smear testi xərçəng hüceyrələrinin və ya uşaqlıq boynundakı patologiyaların mövcudluğunu aşkar etməyə kömək edən diaqnostika metodudur. Xəstəliyin qarşısını erkən mərhələdə almaq üçün cinsi həyata başlayandan etibarən PAP-testdən keçmək məsləhətdir. Nəticələr mənfi olduqda PAP-test iki ildən bir edilə bilər. Əgər hər hansı patologiya aşkar edilərsə, müayinə hər il edilməlidir.PAP-testə hazırlaşmaq üçün nə etmək lazımdır?Testdən menstruasiya başlanmasından 5 gün sonra və ya növbəti menstruasiyadan 5 gün əvvəl keçmək lazımdır.Analizdən 2-3 gün əvvəl vajinal spreydən,intim gigiyena vasitələrindən,kremlərdən istifadə edilməməli,cinsi əlaqədə olunmamalıdır.Sağlamlığınıza diqqqət yetirin və xəstəliyin inkişaf riskini aradan qaldırmaq üçün mütəmadi olaraq ginekoloqa müraciət edin. Respublika Diaqnostika Mərkəzində siz həm testdən keçə,həm də peşəkar məsləhət ala bilərsiz.

Şəkərli diabet nədir və ondan necə qorunaq?

Şəkərli diabet nədir?  Şəkərli diabet mədəaltı vəz tərəfindən yetərli səviyyədə insulin hormonun sintez edilməməsi və ya sintez edilən insulin hormonunun effektiv təsirinin olmaması hesabına yaranan xroniki bir xəstəlikdir.  Nəticədə,bu xəstəlikdən əziyyət çekənlər qida ilə qəbul etdikləri şəkəri “yanacaq” kimi istifadə edə bilmirlər və qanda qlükozanın səviyyəsi artır. 1ci və 2 ci tip şəkərli diabet Gedişinə,müalicə prinsiplərinə görə bir birindən ferqlənən növləri vardır. Tip 1 Şəkərli Diabet mütləq şəkilli insulin defisiti hesabına yaranır.Xəstəlik kəskin başlayır.Müalicəsi bur mənalı şəkildə insulin müalicəsidir. Tip 2 Şəkərli Diabet - mədəaltı vəzin rezervi olur,lakin mədəaltı vəz həmin insulin rezervini effektiv sintez etmir və hüceyrələrdə insulinə qarşı rezistentlik olur.  Yaranma səbəbləri:  Ümumiyyətlə şəkərli diabet multifaktorial bir xəstəlikdir.  -İrsi meyllilik. -Viral infeksiyalar, toksinlər -Stress faktorları -Fiziki aktivliyin azalması, oturaq həyat tərzi -Artıq çəki -Düzgün qidalanmamaq  Şəkərli diabet xəstəliyinin əlamətləri nələrdir?  Tip 1 şəkərli diabet adətən kəskin başlayır,uşaqlarda,gənclərdə daha çox rast gəlinir. Tip2 şəkərli diabet isə daha çox yaşlılarda rast gəlinir və uzun müddət gizli gedişə malik olur.  -Ağızda quruluq,susuzluq hissi  -Su qəbulunun artması -Sidik ifrazının artması -İştahanın artması   -Doyma hissinin olmaması -Tezləşmiş təkrarlanan sidik yolları infeksiyası -Görmənin zəifləməsi -Halsızlıq, yorğunluq -Arıqlama  -Yaraların gec sağalması   Xəstəliyin diaqnozu Diaqnoz qoymaq üçün ilk addım qanda qlükozanın səviyyəsinə baxmaqdır .Aclıq qlükozasının səviyyəsini bilmək çox təəssüf ki, kifayət etmir. Xəstəliyin kəskin və xroniki ağırlaşmalarını yaşamamaq üçün diaqnozun vaxtında qoyulması və müalicənin vaxtında düzgün aparılması şəkərli diabetdən əziyyət çəkənlər üçün olduqca vacibdir.

Qastroskopiya nə zaman təyin edilir?

Qastroskopiya nədir? Qastroskopiya – qida borusu, mədə və onikibarmaq bağırsağın selikli qişasının vəziyyətinin, mədə-bağırsaq traktının vizual şəkildə müayinəsi üsuludur.  Endoskopik müayinə 5-7 dəqiqəlik sedasiya altında aparılır.  Qastroskop cihazı, optik videokamera ilə təchiz olunmuş elastik bir borudur. Qastroskopiyanın əhəmiyyəti Qastroskopiya qida borusu, mədə və onikibarmaq bağırsağın selikli qişasının vəziyyəti haqqında ətraflı məlumat almağa, iltihab ocaqlarını müəyyən etməyə, xoraları, bədxassəli şişləri və digər lezyonları aşkar etməyə imkan verir.       Heç bir instrumental diaqnostika metodu (ultrasəs, kompüter tomoqrafiyası, maqnit rezonans görüntüləmə daxil olmaqla) mədə-bağırsaq traktının bu qədər dəqiq təsvirini vermir. Mədə - bağırsaq xəstəliklərinin diaqnostikasında Endoskopiya (Qastroskopiya) qızıl standartdır.    Qastroskopiya həkimə vəziyyəti öz gözləri ilə görmək imkanı verir ki, bu da ona diaqnoz qoymağa və ən təsirli müalicə kursunu təyin etməyə imkan yaradır. Qastroskopiya üçün göstərişlər Qastroskopiya adətən aşağıdakı hallarda təyin edilir:      differensial diaqnostika məqsədilə qida borusu, mədə və bağırsaqların hər hansı xəstəlikləri (o cümlədən qastrit, mədə xorası,    poliplər, şişlər) üçün;      mədə-bağırsaq qanaxması ilə (onların səbəbini və lokalizasiyasını müəyyən etmək üçün)      mədə-bağırsaq traktının selikli qişasının vəziyyətini öyrənmək lazımdırsa (bəzi digər orqan və sistemlərin xəstəliklərinin diaqnostikası və müalicəsində belə bir ehtiyac yarana bilər)      dəmir defisitli anemia      ağrılı udma, udmanın pozulması (disfagiya)       inadçı qusma       inadçı ishal  Qastroskopiyaya hazırlıq Qastroskopiya ac qarnına aparılır. Mədədə qidanın olması tədqiqat aparmağı çətinləşdirir və dəqiq diaqnoz qoymağa imkan vermir. Buna görə də, son qida qəbulu qastroskopiyadan 8-10 saatdan gec olmayaraq olmalıdır. Qastroskopiyadan əvvəl səhər nə yemək, nə də içmək olar. Səhər hər hansı bir dərman qəbul etməlisinizsə, mümkün qədər tez görüş təyin etməyə çalışın ki, testdən sonra dərmanlarınızı qəbul edə bilərsiniz.  Başqa bir seçim: dərmanlarınızı az miqdarda su ilə qəbul edin; lakin bu zaman dərman qəbulu ilə qastroskopiya arasında ən azı 3 saat keçməlidir. Diabetli xəstələr tədqiqat günü fərdi şəkər səviyyəsinə diqqət yetirməlidirlər. Təcili ehtiyac olduqda, bir parça şəkər yeyə və ya bir neçə qurtum şirin su içə bilərlər. Həkim məsləhəti olmadan özbaşına müalicə olunmaq tövsiyə edilmir.   Qastroenteroloq, Hepatoloq, Endoskopist – Nemət Məlikov

Ürəyə stent nə vaxt qoyulur?

Ürəyə stent nə vaxt qoyulur?Sten əməliyyatı - aterosklerotik dəyişiklikləri olan damarlarda aparılan müasir aşağı travmatik əməliyyatdır və əksər hallarda koronar arteriyanı bərpa etməyə yönəlmişdir.   Digər cərrahi müalicə üsulları ilə müqayisədə stentləmə bir sıra üstünlüklərə malikdir:  1)Effektivlik - stent quraşdırıldıqdan sonra normal qan axını tez bərpa olunur. Əməliyyat xəstəliyin erkən mərhələsində aparılırsa, simptomlar və ağrı yox olur;   2)Təhlükəsizlik - əməliyyat kiçik punksiyadan istifadə etməklə həyata keçirilir, qanaxma riski çox azdır. Əməliyyat zamanı mümkün fəsadlar və əməliyyatdan sonrakı ağırlaşmalar minimaldır; 3)Sürətli bərpa - stentdən sonra pasiyent 1 gündən 5 günə qədər xəstəxanada yatır. Reabilitasiya prosesi tez və asandır, sadə tövsiyələrə əməl etməklə əldə edilir. Stent yerləşditmə üçün göstərişlər:Bu xəstəliklər olduqda stentlərin quraşdırılması həkim tərəfindən tövsiyə oluna bilər:         ürək işemiyası;          angina;     damar aterosklerozu;     preinfarkt vəziyyəti;     postinfarkt kardioskleroz;     aortanın korkasiyası;     ürək çatışmazlığı riski.    Əməliyyat üçün heç bir əks göstəriş yoxdur:    Əməliyyatdan sonraStent qoyulduqdan sonra ilk gün pasiyent tibb personalın nəzarəti altında olur. Kateter bud arteriyasından daxil edilmişdirsə, pasiyent 24 saat uzanmalı və ayağını əyməməlidir. Radial arteriyadan keçərsə, oturmağa və 2 saatdan sonra palatanın ətrafında hərəkət etməyə icazə verilir.    İlk gündə kontrast və anesteziyanın bədəndən tez çıxarılması üçün daha çox maye qəbul etmək tövsiyə olunur.  Bərpa tədbirləri sadədir, lakin onlara əməl etmək çox vacibdir:        -  həkimin tövsiyələrinə uyğun olaraq dərman qəbul etmək;       - intensiv təlimdən imtina.        -  ilk həftə sakit rejimdə keçirilməlidir, sonra orta fiziki fəaliyyət daxil edilə bilər:       - səhər məşqləri, gəzinti, fizioterapiya məşqləri;       -  qan təzyiqinə nəzarət; pəhrizə sadiq qalın: duz və şəkər qəbulunu azaldın, yağlı, qızardılmış,      -ədviyyatlı yeməklərdən imtina edin.  Pəhrizdə təzə tərəvəz və meyvələr, yağsız ət, balıq əlavə edin.      - alkoqol və siqaretdən tamamilə imtina;   Stent qoyulduqdan sonra pasiyent nəzarət tədqiqatları üçün vaxtında ürək həkiminə müraciət  etməlidir.Ürək həkimi / İnvaziv Kardioloq - Şahin Xəlilov

Uşaqlarda dəmir çatışmazlığı anemiyası nədir?

Uşaqlarda dəmir çatışmazlığı anemiyası nədir?Uşaqlarda dəmir çatışmazlığı anemiyası orqanizmdə dəmirin mütləq və ya nisbi çatışmazlığına əsaslanan defisitli anemiyanın bir növüdür.    Həyatın ilk 3 ilində olan uşaqlar arasında dəmir çatışmazlığı anemiyasının yayılması 40% təşkil edir; yeniyetmələr arasında - 30%; reproduktiv yaşda olan qadınlar arasında - 44%.  Uşaqlarda dəmir çatışmamazlığı anemiyasının əlamətləri:   İlk görünən əlamətlər dəridə görünür. Dəri solğunlaşır və qabarıq olur;   Dırnaqlar və saçlar kövrək olur, delaminasiya edir, parıltısını itirir;   Dil iltihab ola bilər, ağızda aftalar görünür - səthi yaralar;   Sinir sistemi əziyyət çəkir: körpələr letargik olur, sızlanır, tez-tez başgicəllənmə hiss edirlər, qulaqlarına küy səsi gəlir;   1 yaşından əvvəl ağır anemiya keçirən uşaqlar inkişaf baxımından həmyaşıdlarından fiziki inkişafdan və beyin fəaliyyətinə görə geri qala bilər. Dəmir çatışmamazlığı anemiyasının səbəbləri:   İnək südün çox qəbulu;   Bağırsaq parazitləri;   Dəmirlə zəngin qidaların qəbul edilməməsi;   Xroniki infeksiyalar ( sidik yolu infeksiyaları).   Müalicə uşağınızın simptomlarından, yaşından və ümumi sağlamlığından və vəziyyətin nə qədər ağır olduğundan asılı olacaq.  Fiziki və laborator müayinələrə əsasən həkim pediatr tərəfindən diaqnoz qoyulub, müvafiq müalicəyə başlanılır. Uzman, həkim Pediatr Əkbər Quliyev

Artroz hansı səbəblərdən yaranır?

Artroz nədir?    Artroz oynaqlarda inkişaf edən,  xroniki degenerativ - distrofik xəstəlikdir.   Bu xəstəlik cavanlar arasında kişilərdə, yaşlı nəsil arasında isə qadınlarda üstünlük təşkil edir.   Yaranma səbəbləri:      Travmalar, sınıqlar, bağların qırılması və digər xəsarətlər;       Autoimmun xəstəliklər ;       Qığırdaq və sümük toxumasının iltihabı;       Metabolik və endokrin sistemin patologiyaları;       Qan dövranı sisteminin xəstəlikləri;       Genetik degenerativ xəstəliklər, məsələn, osteokondrit və başqaları. Kimlərdə rast gəlinə bilər?      Yaşlı adamlarda;       Artıq çəkidən əziyyət çəkənlər;       İdmançılar və işi fiziki fəaliyyətlə əlaqəli olan şəxslər;       İrsi meylilik        Bel və servikal onurğada distrofik pozğunluqları olan xəstələr. Artrozun əlamətləri? Oynaqda ağrı. Ağrı, adətən, fiziki gərginlik zamanı (gəzinti, pillələrlə qalxıb-enərkən, oturaq vəziyyətdən qalxdıqda, qaçış, idman hərəkətləri) yaranır və sakitlik halına keçdikdə və oynağa rahat vəziyyət verdikdə tədricən keçib gedir. Oynaqdaxili xırıltı. Qeyd etmək lazımdır ki, sağlam oynaqlar da bəzi hallarda şaqqıldaya bilər, ancaq bu zaman onlarda ağrı olmur.Oynaqda hərəkətliliyin azalması. Xəstəliyin ilk dövrlərində oynaqda olan hərəkət məhdudiyyətliyi, adətən, zəif şəkildə olur. Ancaq xəstəlik artdıqca oynaq daha az hərəkətli olur.Müalicə və diaqnostika:Artrozlu pasiyentin müalicəsində əsas məqsəd qığırdağın sonrakı zədələnməsinin qarşısının alınması və oynağın funksiyalarının saxlanmasıdır.   Patologiya uzun müddət kompleks müalicə olunur. Travmatoloq - ortoped Ceyhun İsmayılov

Beyin xərçənginin əlamətləri

Beyin xərçənginin əlamətləriDigər xəstəliklər kimi beyin şişləri (xərçəngi) də cavanlaşır. Fakt budur ki, beyin xərçənginin ilk əlamətləri yorğunluq, depressiya və narahatlıq pozğunluqlarına bənzəyir.  Baş ağrısı, yuxusuzluq və diqqət itkisi şikayətləri üçün, adətən, xüsusilə gənc yaşda MRT yox, məzuniyyətə getməyə üz tuturlar. Buna görə xəstəliyin başlanğıcını qaçırmaq çox asandır. Xəstəliyin ilk əlamətləri aydın bir şəkil vermir - onlar bir çox digər xəstəliklərin simptomlarına çox bənzəyir:         Ürəkbulanma.          Hərəkətlə ağırlaşan və dik vəziyyətdə zəifləyən şiddətli baş ağrıları;         Konvulsiyalar və epileptik tutmalar;         Diqqət və yaddaş pozğunluğu. Bir şişin olması bu simptomların birləşməsi ilə göstərilir. Əlbəttə ki, onların bir-birindən asılı olmayaraq digər səbəblərdən görünməsi ehtimalı var, lakin bu olduqca nadirdir. Məhz bu mərhələdə şiş ən asan sağalır. Ancaq təəssüf ki, az adam bu cür simptomları ciddi qəbul edir. İlk simptomları: Xəstəliyin inkişafının ikinci mərhələsi baş verdikdə, beyin qişaları həyəcanlanır və kəllədaxili təzyiq yüksəlir. Nəticədə beyində ümumi dəyişikliklər baş verir. Bu zaman müalicə hələ də uğurludur, lakin uzun və daha çətin vaxt aparır. İkinci mərhələnin simptomları artıq digər xəstəliklərin simptomları ilə asanlıqla qarışdırılmır:          bədənin müəyyən hissələrində həssaslığın itirilməsi;         qəfil başgicəllənmə baş verir;         əzələlər zəifləyir;         ağır yorğunluq və yuxululuq;         ikili görmə Eyni zamanda, ümumi sağlamlıq vəziyyəti pisləşir, səhər bulantıları davam edir. Bütün bunlar, neoplazmanın beynin hansı hissəsində yerləşməsindən asılı olmayaraq, xəstədə özünü göstərir. Beynin hər bir hissəsi öz funksiyalarına cavabdehdir. Şişin yerindən asılı olaraq müxtəlif şöbələr təsirlənir. Bu o deməkdir ki, xəstəliyin simptomları fərqli ola bilər:              bədənin müəyyən hissələrinin həssaslığının və uyuşmasının pozulması;              qismən və ya tam eşitmə və ya görmə itkisi;              yaddaş pozğunluğu, qarışıqlıq;              zəka və özünüdərkdə dəyişiklik;              nitq pozğunluğu;              hormonal balanssızlıq;              tez-tez əhval dəyişikliyi;              halüsinasiyalar, qıcıqlanma və aqressivlik. Simptomlar şişin beynin harada yerləşdiyini deyə bilər. Beləliklə, iflic və konvulsiyalar frontal lobların zədələnməsi, görmə itkisi və halüsinasiyalar - oksipital üçün xarakterikdir. Təsirə məruz qalan serebellum incə motor və koordinasiya pozğunluğuna səbəb olur, temporal lobda bir şiş isə eşitmə itkisinə, yaddaş itkisinə və epilepsiyaya səbəb olur. Beyin şişlərinin diaqnozu   Hətta ümumi və ya biokimyəvi qan testi də dolayı yolla bir şişin varlığını göstərə bilər. Bununla birlikdə, bir neoplazma şübhəsi varsa, daha dəqiq testlər və tədqiqatlar təyin edilir:   Elektroensefaloqrafiya beyin qabığının şişlərinin və konvulsiv fəaliyyət ocaqlarının mövcudluğunu göstərəcək;   Beynin MRT -si iltihab ocaqlarını, damarların vəziyyətini və beyində ən kiçik struktur dəyişikliklərini göstərəcək;    Beynin KT-si, xüsusilə kontrast mayenin istifadəsi ilə, lezyonun sərhədlərini təyin etməyə kömək edəcək;    Serebrospinal mayenin təhlili - beynin ventriküllərindən olan maye - zülalın miqdarını, hüceyrə tərkibini və turşuluğunu göstərəcəkdir;    Xərçəng hüceyrələrinin olması üçün serebrospinal mayenin müayinəsi;    Şişin biopsiyası onun xoş və ya bədxassəli olduğunu anlamağa kömək edəcəkdir. Həkimə nə zaman müraciət etmək lazımdır?Beyin xərçənginin ilk əlamətləri hətta nisbətən sağlam insanlarda da baş verə biləcəyi üçün onlara əsaslı davranmanız  və həkimə müraciət etməyiniz tövsiyə olunur.    Tibb elmləri doktoru,PhD,MD -  Neyrocərrah Vüqar Əliyev

Ürək-damar sistemi xəstəliklərinin əsas risk faktorları

Ürək - damar xəstəliyi nədir?Ürək-damar xəstəlikləri ürək və qan damarlarının xəstəlikləri qrupudur ki, bunlara aşağıdakılar daxildir:        Koronar ürək xəstəlikləri;         Serebrovaskulyar xəstəliklər;          Periferik arteriya xəstəliyi;         Revmatik ürək xəstəliyi;         Anadangəlmə ürək xəstəlikləri;         Dərin ven trombozu və ağciyər emboliyası. Ürək damar xəstəliklərinin dəyişdirilməsi mümkün olmayan risk faktorlarına  xəstənin yaşı, cinsi və irsiyyəti aid edilir.  Belə bir patologiyanın meydana gəlməsinə meylli amil ola biləcək şərtlərin siyahısı olduqca genişdir.   Əsas olanlar arasında aşağıdakıları qeyd etmək lazımdır:         Hipodinamiya;         Artıq bədən çəkisi;         Normadan artıq duz istehlakı;         Yüksək qan xolesterol səviyyəsi;         45 yaşdan yuxarı yaş;         İrsi meyl;         Siqaret çəkmək;         Mütəmadi alkoqol qəbulu;         Qeyri-sağlam qidalanma;         Diabet. Risk faktorlarının hər biri, patologiyanın formalaşmasına səbəb ola biləcək öz mənfi təsirinə malikdir. Bu şərtlərdən bir neçəsi eyni anda mövcuddursa, xəstəliklərin olma ehtimalı artır. Əsas risk faktorlarının aradan qaldırılmasında son dərəcə vacib bir məqam bir insanın qastronomik davranışında dəyişiklikdir.   Həddindən artıq yeməkdən imtina etməli, tərkibində çox miqdarda duz olan müxtəlif ədviyyatları az yeməlidir.   Bundan əlavə, çox yağlı qidalardan sui-istifadə etməyin(əsasəndə heyvan mənşəli). Məhz bu qidalar qanda xolesterinin səviyyəsini əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər.    Fiziki məşqlərə laqeyd yanaşmayın!  Səhər məşqləri, idman salonuna vaxtaşırı səfərlər və axşamlar gəzinti hipodinamiyanın qarşısını almağa kömək edəcəkdir. Bütün bu qaydalara riayət etməklə, ürək və qan damarlarına təsir edən təhlükəli xəstəliklərin inkişaf riski, şübhəsiz ki, azalacaq.   Kardioloq Rauf Səmədov

Böyrək daşı xəstəliyi nədir?

Böyrək daşı xəstəliyi, böyrəklərdə və sidik sisteminin digər hissələrində (sidik axarları, sidik kisəsi,  uretra) daşların əmələ gəlməsi ilə özünü göstərən bir xəstəlikdir. Daşlar  müxtəlif kimyəvi tərkibli (fosfatlar, uratlar, oksalatlar) həll olunmayan duzlardan ibarətdir, lakin 70% hallarda qarışıq kimyəvi quruluşa malikdirlər. Daşların ölçüsü fərqli ola bilər: diametri 1 mm-dən 10 sm-dən çox. Bəzi pasiyentlərdə daşlar uzun müddət ölçüdə artmır, digərlərində altı ayda, məsələn, bütün böyrək çanağını doldura bilirlər.  Böyrək daşı xəstəliyi, dünyanın müxtəlif bölgələrində əhalinin 1-3% -ni təsir edən ən çox yayılmış uroloji xəstəliklərdən biridir. Bu xəstəliyin yayılması suyun tərkibindən, bölgənin və əhalisinin iqlimi, ekoloji, etnik, pəhriz və digər xüsusiyyətlərindən asılıdır. Anadangəlmə meyldən əlavə, bir sıra müxtəlif amillər böyrək daşı xəstəliyinin yaranmasına səbəb olur:            qidalanma xüsusiyyətləri;           suyun tərkibi;           zərərli iş şəraiti;           oturaq həyat tərzi;           A və B vitaminlərinin çatışmamazlığı;           metabolik pozğunluqlara səbəb olan ferment çatışmazlığı;            mədə-bağırsaq traktının xəstəliklərim;           müəyyən dərmanların istifadəsi.  Həmçinin, daşlar böyrəklərdən və sidik kisəsindən sidik axınının pozulması (inkişaf anomaliyaları, funksional pozğunluqlar, sidik axarının müxtəlif hissələrinin daralması, prostat vəzinin adenoması, uretranın daralması), sidik yollarının infeksiyaları və yad cisimlərin olması səbəbindən yarana bilər. Böyrək daşı xəstəliyinin simptomlarıBöyrək daşı xəstəliyinin ən xarakterik əlaməti böyrək kolikasıdır - bel nahiyəsində şiddətli ağrılar. Tez-tez ağrı ürəkbulanma, qusma, tez-tez sidiyə çağırış və ağrı ilə müşayiət olunur. Bu kəskin vəziyyət sidik yolları vasitəsilə sidik axınının pozulması nəticəsində yaranır və sıx fiziki fəaliyyətdən və ya çox miqdarda maye qəbul edildikdən sonra, daş hərəkət etməyə başlayanda, sidik yollarının dar yerlərinə daxil olduqda baş verə bilər ( böyrək çanağının boynu, ureteropelvik seqment, sidik kanalı və onun daralması iliak damarlar zonasında və sidik kisəsinə çıxış).  Daş ureterin aşağı hissələrində olduqda, ağrı yalnız bel nahiyəsində deyil, həm də qarının aşağı hissəsində, qasıq və xarici cinsiyyət orqanlarında da baş verir. Daşın ölçüsü 5-6 mm-dən çox deyilsə (sidik axarının diametri), o zaman, bir qayda olaraq, sidiklə birlikdə tərk edir. Əgər daş böyükdürsə uroloqun müdaxiləsi məsləhət görülür.  Əks təqdirdə, böyrəkdə atrofik (hidronefroz) və iltihablı (abses, karbunkul) proseslər baş verə bilər ki, bu da onun funksiyalarının itirilməsinə, həyati təhlükəsi olan septik vəziyyətin inkişafına və hətta böyrəyin çıxarılmasına səbəb ola bilər. DiaqnostikaBöyrək daşı xəstəliyinin diaqnozu xarakterik simptomlar əsasında, həmçinin aşağıdakıların köməyi ilə qurulur: Təsvir - rentgen, ultrasəs, KT, MRTInstrumental - uretrosistoskopiya, ureteroskopiyaLaboratoriya tədqiqatıRespublika Diaqnostika Mərkəzində  dəqiq diaqnoz üçün lazım olan diaqnostika üsulları mövcuddur: böyrəklərin və sidik yollarının ultrasəs müayinəsi, bütün növ zəruri rentgen müayinələri və göstəriş olduqda hesablanmış və maqnit rezonans tomoqrafiyasının aparılması arzuolunandır. Bu üsullar daşın yerini və ölçüsünü, sidik yollarının vəziyyətini (böyrənin kavitar sistemi, sidik axarının və sidik kisəsi, sidik kanalı) və sidik axınının, spontan ifrazat perspektivlərini və ya sidik kanalının vəziyyətini dəqiq müəyyən etməyə imkan verir.  Laboratoriyamız dəqiqələr və ya saatlar ərzində sidik yolları infeksiyasının varlığını və orqanizm üçün təhlükəsini qiymətləndirməyə imkan verən qan və sidik testlərinin lazımi nəticələrini verir.

MRT vasitəsilə hansı xəstəlikləri və dəyişiklikləri aşkar etmək mümkündür?

MRT vasitəsilə hansı xəstəlikləri və dəyişiklikləri aşkar etmək mümkündür?   Maqnit rezonans tomoqrafiya (MRT) - insan bədəninin bütün daxili orqanlarını müayinə etməyə imkan verir və dərin yerləşmiş bioloji toxumların vizuallaşmasını təmin edir.   MRT -vasitəsilə orqanlarda yaranmış müxtəlif xəstəlikləri və dəyişiklikləri aşkar etmək mümkündür.   MRT müayinə metodu ilə əsasən insan orqanizminin aşağıdakı anatomik nahiyyələri və sistemləri müayinə olunur:  baş beyin;  hipofiz;  orbita;  fəqərə sütunu;  onurğa beyni;  boyun;  döş qəfəsi orqanları;  qarın boşluğu orqanları;  çanaq orqanları;  sümük-oynaq sistemi;  yumşaq toxumalar;  damarlar;  MRT necə aparılır?  Bir qayda olaraq, həkimlər prosedur ərəfəsində dərman və qida qəbulunda heç bir məhdudiyyət tələb etmirlər. Bütün metal zərgərlikləri, saatları çıxardığınızdan əmin olun, əgər metal elementləri olan paltarlarınız varsa, çıxarılmalıdır.   Prosedur 30 dəqiqə, bəzən isə 1 saat davam edir.   Yeni Maqnit Rezonans cihazımız “ Canon The Vantage Elan 2022 ” 1,5 Tesla gücündədir. 200 kiloqrama qədər çəkisi olan pasiyentlərin müayinəsi mümkündür.  MRT müayinə təhlil olunan toxumaların tərkibinin xüsusiyyətlərini və onlarda baş verən metabolik dəyişiklikləri differensiasiya etməyə, həmçinin iltihablı və ödemli sahələri , hidrosefaliyanı , travmatik zədələnmələri , hematomaları , absesləri , işemik və hemorragik tip üzrə qan dövranı pozğunluğu olan ocaqları aşkar etməyə kömək edir.  1 yaşdan 5 yaşadək uşaqlarda MRT ümumi anesteziya altında mümkündür. Tədqiqatdan əvvəl anestezioloq-reanimatoloq, anesteziyaya mümkün əks göstərişləri müəyyən etmək üçün uşağı müayinə edir.  Bu üsulun üstün cəhəti ondan ibarətdir ki, xəstə şüalanmaya məruz qalmır. Alınan təsvir daha aydın və diaqnostik cəhətdən əlverişli sayılır.  Tədqiqatın nəticələri, ekspert həkim tərəfindən bir neçə saat ərzində müəyyən olunur.

Neyrofizioloji müayinə üsulları nədir?

Neyrofizioloji müayinə üsulları nədir?  Neyrofizioloji müayinə üsulları - müxtəlif patologiyalar zamanı mərkəzi və periferik sinir sistemi funksional vəziyyətinin qiymətləndirmə üsullarıdır. Bu müayinə üsullarına elektroensefaloqrafiya (EEQ), elektroneyromioqrafiya (ENMQ), uyarılmış görmə potensialları (VEP pattern) və s. aiddir.  EEQ EEQ - başın üst səthində tüklü hissəyə elektrodlar yerləşdirməklə beyin qabığının funksional bioelektrik aktivliyini müayinə edən üsuldur. Bu müayinə üsulunun məqsədi:           baş beyin qabığının oyanıq və yuxu halında normal funksional aktivliyini qiymətləndirmək;           anormal fəaliyyəti aşkar etmək;           patologiyanın diffuz və ya ocaqlı olduğunu aşkar etmək;           ocaqlı patologiyanın lokalizasiyasını dəqiqləşdirmək;           paroksizmal aktivliyi, epileptik aktivliyi aşkar etmək, xarakterini, yayılma səviyyəsini dəqiqləşdirmək;           uşaqlarda yaşa görə funksional aktivliyin formalaşmasını dəyərləndirmək;           nevroloji funksiyalarda, nitqin, motorikanın, davranışın, vegetativ funksiyaların tutmaşəkilli hallarını defferensə etmək;           müalicəyə dinamik nəzarət;           proqnoz vermək. Beyin ölümünün dəqiqləşdirilməsi. EEQ-yə göstərişlər                           epilepsiya, bayılma, sinkopa, huşun itməsi;                kəllə - beyin travması;                qıcolma sindromu;                şişlər neyroinfeksiya, hipotalamik disfunksiya;                beyin ölümü, koma, sopor təyin etmək. EEQ - oyanıq və yuxu halında aparıla bilir. Müasir zamana uyğun olaraq video EEQ monitorinq daha məsləhətlidir. Xəstənin şikayəti və klinikasına müvafiq olaraq, cəkiliş şəraiti həkim tərəfindən seçilir. Ehtiyac olduqda yuxu deprivasiyası fonunda və ya uzunmüddətli videomonitorinqlər aparılır. Bu, əsasən, epilepsiya və qeyri-epileptik paroksizmlərin differensasiyası ücün dəyərli olub, xəstənin uzunmüddətli video və yazı cəkilişidir. EEQ-nin üstünlükləri:            invaziv metod deyil;            yaxşı öyrənilmiş, təsdiqini tapmış müayinə metodudur;            asanlıqla həyata keçirilir;            hazırlıq tələb etmir və tətbiqinə məhdudiyyət yoxdur; Nevroloq - neyrofizioloq Almaz Səfərova

Katarakta və onun müalicəsi

Katarakta nədir? Katarakta bəbəyin arxasında yerləşən və görməmizdə vacib rol oyanayan büllurun şəffaflığını itirərək bulanıqlaşması və tədricən görmənin itməsinə səbəb olan xəstəlikdir. Kataraktın inkişafının səbəbləri Tibbi praktikada kataraktın meydana gəlməsinin müəyyən bir dərəcəsi var, risk zonasına aşağıdakı insan qrupları aid edilir:   90% - yaşlı insanlar (yaşa bağlı patologiya); 4% - gözün və ya başın zədələnməsindən sonra kataraktın inkişafı (travmatik); 3% - radiasiyaya məruz qalmış insanlar (patologiyanın radiasiya növü); 3% - irsi faktorlar və inkişaf pozğunluqları (anadangəlmə)  Kataraktanın əlamətləri Kataraktanın əsas və ən ümumi klinik əlaməti gözlər qarşısında pərdə kimi xarakterizə edilən görmə qüsurunda ifadə edilir. Bu simptom birbaşa lensin buludlanmasını göstərir, görmə kəskinliyinin azalması ilə müşayiət olunur. Əksər pasiyentlər bu əlaməti sanki dumanlı şüşədən, dumanlı pərdədən dünyaya baxan kimi təsvir edirlər.    Oftalmoloqlar tərəfindən görülən kataraktanın digər simptomlarına aşağıdakılar daxildir: bulanıq  görmə; Rənglərin solğun görünməsi; işıq mənbələrinin ətrafında dairələr görünür; günəş işığına və ya parlaq işığa həssaslıq; gecə bulanıq görmə; oxuyarkən daha parlaq işıqlandırmaya yüksək ehtiyac; eynək artıq kömək etmir. Kataraktanın diaqnostikası Respublika Diaqnostika Mərkəzində  müasir avadanlıqların və qabaqcıl diaqnostika üsullarının tətbiqi kataraktaları hətta ilkin mərhələdə aşkar etməyə imkan verir. Respublika Diaqnostika Mərkəzində geniş diaqnostik təcrübəyə malik yüksək kateqoriyalı oftalmoloqlar çalışır. İlkin məsləhətləşmədə dəqiq diaqnoz qoymaq üçün aşağıdakı tədqiqatlar aparılır: gözün biomikroskopiyası; müasir avadanlıqdan istifadə etməklə göz dibinin müayinəsi və göz içi təzyiqinin təyini; görmə kəskinliyinin və sahələrin təyini.  Kataraktanın müalicəsi Kataraktanın  müalicəsində effektiv üsul cərrahi müdaxilə hesab edilir.  Bu gün kataraktın müalicəsi üçün həkimlər dərman müalicəsi və cərrahi müalicə üsullarını birləşdirən inteqrasiya olunmuş bir yanaşma tətbiq edirlər. Əməliyyat 15-20 dəqiqə çəkir, prosedur lokal anesteziya altında (anestezik damcılardan istifadə etməklə) aparıldığı üçün tamamilə ağrısızdır.  5 pasiyentdən 4-ü katarakt əməliyyatının gözlədiklərindən çox asan olduğunu bildirir

Buynuz Qişa Transplantasiyası Nədir?

Respublika Diaqnostika Mərkəzində  gözün buynuz qişasının transplantasiyası uğurla həyata keçirilir.Ölkəmizdə  gözün buynuz qişasının köçürülməsi əməliyyatı asanlaşıb. Artıq vətəndaşlarımız bu əməliyyatın aparılmasına ehtiyac olduğu halda xarici ölkələrə üz tutmurlar. Buynuz qişa gözün ən ön hissəsində yerləşən, işığı sındırmaq və gözü xarici zədələyici faktorlardan qorumaq üçün xüsusiləşmiş şəffaf və sferik səthə malik olan toxumadır. Bu toxuma gözün ən qüvvətli işıq sındırma sahəsidir. Buynuz qişa işığı sındırma xüsusiyyəti sayəsində xaricdən gələn işığın torlu qişaya düşməsinə kömək edir. Buynuz qişa şəffaf və damarsız struktura malikdir.Damarsız olmasına baxmayaraq, sinirlərin paylaşımı dəridən 300-400 dəfə daha sıxdır. Buynuz qişa göz yaşı və göz içi mayesindəki oksigen vasitəsilə qidalanır.  Sinir lifləri sayəsində göz qırpma refleksi oyandırılır və buynuz qişa göz yaşı ilə hər zaman isladılaraq səthinin bütövlüyü qorunur. İnsanın bioloji ölümündən sonra 24 saat ərzində gözün buynuz qişası götürülə və 7 gün ərzində başqa insana köçürülə bilər. Bu əməliyyatlar bir çox hallarda anesteziyaya ehtiyac olmadan aparılır və təxminən 40 dəqiqə davam edir. PHD, MD, Oftalmoloq - cərrah Xəlil Hüseynov

Estetik ginekologiya nədir?

Estetik ginekologiya son illər qadınlar tərəfdən yüksək maraq göstərilən bir sahədir. Anadangəlmə qüsurlar, hamiləlikdən sonra və yaşla bağlı genital bölgənin dəyişiklikləri - estetik və funksional  pozulmalara səbəb olur. Və nəticədə sidik qaçırması, uşaqlıq yolunun elastikliyinin itirilməsi, cinsi həyatda olan diskomfort qadınların həyat keyfiyyətini ciddi şəkildə aşağı salır.  Bu problemlərin başlanğıc mərhələlərində əməliyyatsız və daha az invaziv prosedurların tədbiği ilə xanımlara kömək etmək mümkündür (Lazer müalicəsi, PRP, Vaginal fillerlər və s.). Estetik ginekologiya aid olan cərrahi əməliyyatlar isə daha gecikmiş durumlarda uğurla istifadə olunur (vaginoplastika, labioplastika, xudektomiya, Labia majora augmentasiyası, perineoplastika). Estetik ginekologiya nəinki yeni istiqamətdir, o, həmçinin bir çoxlarının göz yumduğu problemlərin həll olmasına kömək olur.  Ən önəmlisi - Estetik Ginekologiya sayəsində qadının həyat keyfiyyəti yüksəlir və özgüvən hissi artırır. Aynur Babayeva  Mama - ginekoloq

Hematuriya nədir?

Hematuriya sidikdə qand deməkdir. Bu pozğunluq müxtəlif ciddi xəstəliklərin mövcudluğuna səbəb ola biləcək qırmızı qan hüceyrələrinin artması ilə xarakterizə olunur. Hematuriyanın iki növü var: mikrohematuriya, belə bir pozuntu müəyyən etmək yalnız mikroskopdan istifadə - edərək laboratoriyada mümkündür. Mikrohematuriya olan xəstələrdə sidik normal görünə bilər; makrohematuriya, bu vəziyyətdə, hətta çılpaq gözlə pozuntunu təyin edə bilərsiniz: sidikdə qan zolaqları olacaq, açıq bir qırmızı rəngə çevriləcəkdir.   Hematuriyanın səbəbləri Sidik rənginin dəyişməsi, qida qəbulu və ya bir sıra tibbi xəstəliklər nəticəsində baş verə bilər. Risk zonasına yaşlı xəstələr, siqaret çəkənlər daxildir. Orta hesabla, yetkin əhalinin 2-30% -ində müşahidə olunur. Hematuriya tək bir simptomdur, əslində xəstəlik deyil, buna görə də sağlam insanlarda sidikdə qan hüceyrələrinin olması istisna edilir. Ancaq çox vaxt hematuriya müəyyən xəstəliklərin olması ilə əlaqələndirilir: Sidik sistemi daş xəstəliyi; Sidik yollarında iltihabi proseslər; Sidik sistemi şiş xəstəlikləri; Sidik cinsiyyət sisteminin törəmələri;  Bundan əlavə, mikrohematuriya fizioloji olaraq yarana bilər. Bu vəziyyət peşəkar idmançılarda, əsgərlərdə tapıla bilər. Yük azaldıqda, sidiyin vəziyyəti normala qayıdır. Hematuriya asemptomatik ola bilər, lakin çox sayda səbəbləri nəzərə alaraq, bel bölgəsindəki kiçik narahatlıqdan dözülməz böyrək kolikasına, həmçinin pozulmuş sidik ifrazına qədər ağrı ola bilər. Hematuriyanın diaqnozu Hematuriyanın dəqiq səbəbini müəyyən etmək üçün bir sıra tədqiqatlar aparmaq lazımdır. Çox vaxt onlar növbəti tibbi müayinə zamanı qırmızı qan hüceyrələrinin yüksəldiyini aşkar etdikdə həkimə müraciət edirlər. Hazırda hematuriyalı xəstələr tam müayinə üçün uroloqa, bəzən də nefroloqa müraciət edirlər. Vaxtında və hərtərəfli diaqnoz çox vacibdir, çünki müalicənin gecikməsi ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Çox vaxt hematuriyanın səbəbini müəyyən etmək üçün aşağıdakı müayinələr təyin edilir: Sidik yollarının endoskopik  müayinəsi; Uroloji orqanlarının radioloji müayinəsi (USM, MRT, KT);  Özünüzü mikrohematuriyadan qorumaq üçün aşağıdakıları etməlisiniz: Hipotermiyadan çəkinin. Mütəmadi olaraq tibbi müayinədən keçin. Qarın nahiyəsində xəsarətlərdən qaçın. Çox vaxt pəhrizin pozulması, zəhərlənmə, kəskin intoksikasiya və s.   Hematuriyanın müalicəsi Müalicə - hematuriyanın yaradan səbəblərdən aslı olaraq dəyişir.  Həm cərrahi həm də konservativ yolla aparılır. Fizioloji hallarda müalicəyə ehtiyac yoxdur.  Uroloq - transplantoloq Anar Almazxanlı

Qastroezofageal Reflüks nədir?

Mədə möhtəviyyatının qida borusuna geri qayıtmasına Qastroezofageal  Reflüks (QERX) deyilir. Normalda mədədə olan qida və turşu, öd mayesi qida borusuna geriyə qayıtmaz. Bunun əsas səbəbi qida borusu ilə mədə arasındakı büzücü sfinkterin olmasıdır. Bu qida borusundan mədəyə qidanın keçəsinə icazə versədə mədədən qida borusuna geri qayıtmasını əngəlliyər. Bu sistemin pozulması və qida borusu selikli qişasının səthinin tamlığının pozulması, sfinkterin tonusdan düşməsi fonunda yarnması Qastroezofagiyal Reflüks Xəstəliyi (QERX) adlanır.QERX-in Səbəbləri:tüpürcək vəzi disfunksiyası;mukozanın aqressiv amillərə qarşı müqavimətinin azalması;Helicobacter pylori ürək mədəsinin selikli qişasının kolonizasiyası;diafraqmanın yırtığının olması;mədənin dismotiliyası.Xəstəliyin inkişafına səbəb olan səbəblərə əlavə olaraq, bir çox təhrikedici amillər var. Bunlara daxildir:yaş, genetika;düzgün olmayan pəhriz, piylənmə;hamiləlik;siqaret, spirtli içkilər;obstruktiv bronxit, astma;qarın boşluğunda artan təzyiq (qəbizlik, fiziki fəaliyyət);özofagusun sinir-əzələ disfunksiyası;özofagus zədəsiQERX əlamətləri nələrdir ? • Yanma hissi • Halitozis – ağız qoxusu• Disfagiya – udqunma çətinliyi• Odinofagiya – udqunmada ağrı• Şişkinlik• Gəyirmə• Hıçqırıq• Xroniki öskürək  QERX diaqnozu necə qoyulur ? Endoskopiya müayinəsi ilə yemək borusunun içi, mədə və qida borusu birləşdiyi hissədə dəyərləndirilməlidir. Endoskopiyada qida borusuna mədədən gələn turşu, öd mayesinın yaratdığı xoralar, eroziyalar, Barret Ezofaqusu görülər.  Nemət Məlikov Qastroenteroloq - hepatoloq